កណ្ឌិនជាតក
កាលគ្រាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់គង់នៅវត្តជេតវ័ន
ទ្រង់សម្តែងពីទង្វើរបស់នាងបុរាណទុតិយិកា (ភរិយាមុន)
ដល់ភិក្ខុមួយអង្គដែលលះបង់ការប្រព្រឹត្តធម៌ ទើបទ្រង់លើកជាតកមកតំណាលដូចតទៅ ៖
កាលកន្លងទៅ
នៅក្នុងដែនដីមគធៈមានប្រើសព្រៃជ្រៅមួយចេញមករកស៊ីនៅតាមជាយព្រៃ
បានប្រទះឃើញប្រើសញីមួយអាស្រ័យនៅទីនោះ
ក៏កើតមានចិត្តប្រតិព័ទ្ធចំពោះនាងប្រើសនោះជាខ្លាំងទើបសម្រេចចិត្តបែកចេញពីហ្វូងរបស់ខ្លួនដើម្បីដើរទៅតាមហ្វូងរបស់ប្រើសញីនោះវិញ
។ ប្រើសញីដឹងថាប្រើសព្រៃឈ្មោលនេះមិនសូវស្គាល់តំបន់ជាយព្រៃនៅទីនេះទេ ទើបនាងបានដាស់តឿនឲ្យគេវិលត្រឡប់ទៅព្រៃជ្រៅរបស់ខ្លួនវិញ
តែប្រើសព្រៃនៅតែចចេសមិនព្រមស្តាប់ ហើយក៏ចេះតែដើរតាមនាងប្រើសរហូតដល់ជើងភ្នំមួយ ។
រំពេចនោះ
ប្រើសញីធំក្លិនចម្លែកដូចជាមានព្រានព្រៃនៅក្បែរនោះ
ទើបនាងថយមកដើរពីក្រោយប្រើសព្រៃវិញ ដើម្បីសម្លឹងមើលនាយមើលអាយនៅជុំវិញខ្លួន ។
ព្រានដែលកំពុងតែលាក់ខ្លួន នៅពេលឃើញប្រើសទាំងពីរដើរចូលមកជិតហើយ គេក៏ងើបចេញពីកន្លែងពួន
រួចទាញធ្នូបាញ់តម្រង់ទៅរកប្រើសព្រៃយ៉ាងលឿន។ ប្រើសព្រៃដែលបានដឹងខ្លួនជាមុន
ក៏ត្រូវព្រួញចាក់ទម្លុះដងខ្លួន ដេកដួលដោយក្តីឈឺផ្សាជាខ្លាំង។ ចំណែកប្រើសញី
កាលបើឃើញប្រើសព្រៃត្រូវព្រួញដូច្នេះ
នាងក៏គិតតែពីបោលរត់គេចយកខ្លួនដោយមិនគិតខ្វល់ពីប្រើសព្រៃនោះអ្វីឡើយ។
គ្រានោះ
តថាគតបានកើតជាទេវតាអាស្រ័យនៅតាមជើងភ្នំនោះបានឃើញហេតុការណ៍ទាំងអស់
ទើបព្រះអង្គទិតៀនដល់ប្រើសព្រៃនោះថា “អ្នកគួរណារតែមានជីវិតរស់នៅដើម្បីតបស្នងសងគុណមាតាបិតា
បែរជាមកត្រូវបាត់បង់ជីវិតព្រោះតែកាមគុណ និងក្លាយមកជាអាហាររបស់ព្រានទៅវិញ”
កាលក្រោយមក
ប្រើសព្រៃ និងប្រើសញីនោះកើតមកជាប្តីប្រពន្ធនឹងគ្នារីឯទេវតាគឺតថាគត។
បុរសដែលឆ្កួតវង្វេងនឹងនារី
ដោយមិនអាចតាំងសតិបាន
តែងតែជួបនឹងហាយនភាពដោយជៀសមិនរួច។
(ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ
ប្រជុំរឿងជាតក ភាគ ១ ទំព័រ ៣០ គឹម ចាន់ណា)
